חברו משפטים

זייגער   שעון                                 יארהונדערט  המאה העשרים

א סך  הרבה                                   שרעקט  להיבהל

דערציילט     תספר                         פאספארט    דרכון

קאכט  לבשל                                 לאקשן   איטריות

פייער  אש                                     עמעצן    מישהו

אויבן   למעלה                                די אויטאבוס סטאנציע   תחנת אוטובוס

גייט   הלך                                      היים   בית

פיתגמים

אין א שיינעם עפל געפינט מען א מאל א ווארעם

תרגום--- בתפוח עץ יפה יכול להימצא תולעת

די קאץ זאל לייגן אייער, וואלט זי גווען א הון

תרגום --אם החתולה היתה מטילה ביצה, היא יכולה להיות תרנגול

מיט איין תחת קען מען ניט טאנצן אויף צווי חתונות

תרגום-- עם תחת אחד אי אפשר לרקוד על שתי חתונות

ביטוי

ווי אזוי, קומט די קאץ איבערן וואסר?

תרגום:  הכיצד יעבור החתול מעל המים

(בהשאלה)

ביטוי תמיהה, משהו שאיננו מתיישב עם הגיון,




טשיריבים  טשיריבאם

לאמיר זינגען, קינדערלאך,
 א זמערל צוזאמען
א ניגונדל, א פריילעכן,
 מיט ווערטאלעך וואס גראמען


די מאמע קאכט א לאקשן זופ 
מיט קאשע און מיט קניידלעך
קומט דער יום-טוב פורים,
 וועלן מיר שפילן זיך אין דריידלאך

טשיריבים - טשיריבאם

א מאל איז אונדזער רביניו 
געגאנגען אונטער וועגן
מיט א מאל הייבט אן צו פליוכען
 און גיסן א רעגן


שרייט דער רבי צו דער כמארע:
 הער אויף גיסן וואסער
זיינען אלע חסידים טרינקען ארויס, נאר
דער רבי איז ארויס א נאסער

טשיריבים טשיריבאם

מען זאגט אז אין דער שטעטל כעלעם 
לעבן נאר נאראנים
אויב מיר זענען די קלוגע 
האבן מיר א שיינעם פנים 


די כעלמער לאכן טאג און נאכט
 אויף צו להכעיס די גזלנים
נו, זאג זשע. ווער איז נארישע
 אין ווער זענען די חכמים

טשיריבים טשיריבאם


https://www.youtube.com/watch?v=OTfUIW1tXfs&authuser=0

חודשי השנה

יאנואר    ינואר                            יולי         יולי

פעברואר    פברואר                      אויגוסט    אוגוסט

מארץ     מרס                              סעפטעמבער       ספטמבר

אפריל     אפריל                           אקטובער      אוקטובר

מיי     מאי                                   נאוועמבער    נובמבר

יוני      יוני                                   דעצעמבער   דצמבר

תרגיל

חברו משפטים

לייטער         סולם                         וויניקער   פחות

רעדר           גלגל                          א פאר      זוג

צוקער         סוכר                           נול          אפס

שטורעם      סערה                          שטעלט זיך אפ  תעצור

לייבל      גופיה שרוול ארוך             שטיקל       חתיכה

קאלאשן    ערדליים                         אויטא       מכונית

צבערעך     לשבור                           איבערגעפארן   דרסו



ברכות (קללות ביידיש)

ארויסשלעפן זאל מען דיר די קישקעס פון בויך און ארומוויקלען זיי איבערן האלדז

תרגום: שיוציאו את מעיך מבטנך ויכרכו אותם סביב צווארך

גאט זאל העלפן ווי א טויטן באנקעס

תרגום: שתהי בריא וחזק כמו ברזל, שלא תוכל להתכופף

דיין נשומה זאל אריינגיין אין א קאץ, און א הונט זאל איר א ביס טאן

תרגום:  שנשמתך תיכנס בחתול ושכלב ינשך אותה

ביטוי

ער איז נישט קיין גרויסער חכם און נישט קיין קליינער נאר

תרגום: הוא לא חכם גדול, גם לא טיפש קטן


מחותנתע מיינע

מחותנתטע מיינע, מחותנתטע געטרייע
לאמיר זיין אויף אייביק מחותנים (2)
איך גיב אייך אוועק מיין טאכטער פאר א שנור
זי זאל ביי אייך ניט אנווערן דעם פנים

מחותנתטע מיינע, מחותנתטע געטרייע
מיין קינד זאלט איר פרי ניט וועקן (2)
און טאמער וועט איר זען אן עוולה אויף מיין קינד
ווי אן אייגענע מאמע זאלט איר דאס פארדעקן

מחותנתטע מיינע, מחותנתטע געטרייע
אויף קינדער האבן טוט מען בלוט פארגיסן (2)
און טאמער וועט איר זען אז דער זון האט ליב די שנור
זאל עס אייך גארנישט פארדריסן.

מחותנתטע מיינע, מחותנתטע געטרייע,
איך פאר צו אייך מיט א פאריקל (2)
טאמער וועט איר זיין א שלאק א בייזע שוויגער
איז מיין טאכטער אויכעט אן אנטיקל

תרגיל

חברו משפטים

אויסגעמוטשעט    מותש                     פערטל     רבע

זיכערהייט  ביטחון                            דער ערשטער    הראשון 

ארויסצוציען  למשוך                         וואס איז געשן   מה קרה

געענדערט   שינוי                              ז'יצט       לשבת

אויסגעקלובן  לבחור                          שאדן    נזק

כאראקטעריסטיש  מאפיינים              אקצידענט   תאונה

ביטויים ביידיש

אויב די באבע געהאט רעדר, וואלט זי געווען א וואגן

תרגום - אם לסבתא היו גלגלים יכלה להיות עגלה

וייז א חזיר א פינגער וויל ער די גאנצע האנט

תרגום תראה לחזיר אצבע הוא ירצה את כל היד

א ייד האט אכט און צוונציק פראצענט פחד, צווי פראצענט צוקער און זיבעציק פראצענט חוצפה.

תרגום  יהודי יש לו 28 אחוז פחד, 2 אחוז סוכר, 70 אחוז חוצפה.

נא לתרגם ביידיש את פירוש המשפט (בהשאלה)

קריך מיר נישט אויפן בוידעם און צעברעך מי נישט דעם לייטער

תרגום: אל תטפס לעליית הגג ואל תשבור לי את הסולם

בהשאלה: אל תעשה לי טובות ואל תגרום לי נזקים



אויפן וועג שטייט א בוים

אויפן וועג שטייט א בוים
שטייט ער איינגעבויגן
אלע פייגל פונעם בוים
זענען זיך צעפלויגן

דריי קיין מזרח, דריי קיין מערב
און די רעשט קיין דרום
און דעם בוים געלאזט אליין
הפקר פארן שטורעם...

זאג איך צו מיין מאמע: דער,
זאלסט מיר נאר נישט שטערן
וועל איך, מאמע, איינס און צוויי
באלד א פייגל ווערן

איך וועל זיצן אויפן בוים
און וועל אים פארוויגן
איבערן ווינטער מיט א טרייסט 
מיט א שיינעם ניגון

יאם טארי טארי...

זאגט די מאמע: - ניטע קינד
און זי ווינט טרערן
- קענסט חלילה אויפן בוים
מיר פארפרוירן ווערן

זאג איך: - מאמע ס'יאיז א שאד
דיינע שיינע אויגן -
און איידער וואס, און איידער ווען
בין איך מיר א פויגל

ווינט די מאמע:- איציק קרוין,
נעם, אום גאטעס ווילן 
נעם כאטש מיט א שאליקל
ואלסט זיך נישט פארקילן...

די קאלאשן נעם דיר מיט -
ס'גייט א שארפער ווינטר:
און די קוטשמע טו דיר אן
ווי איז מיר און ווינד מיר...

יאם טארי טארי...

און דאס ווינטער - לייבל נעם
טו עס אן, דו שוטה
אויב דו וולסט נישט זיין קיין גאסט
צווישן אלע טויטע

כ'הייב די פליגל - ס'איז מיר שווער
צו פיל, צו פיל זאכן
האט די מאמע אנגעטאן
דעם פייגעלע דעם שוואכן

קוק איך טרויעריק מיר אריין
אין דער מאמעס אויגן-
ס'האט איר ליבשאפט נישט געלאזט
ווערן מיר א פויגל...

אויפן וועג שטייט א בוים
שטייט ער איינגעבויגן
אלע פייגל פונעם בוים 
זיינען זיך צעפלויגן

https://www.youtube.com/watch?v=peuCWdV8k8k

צוקונפטיקע צייט (עתיד)

איך וועל
דו וועסט
ער וועט
זי וועט
מיר וועלן
איר וועט
זיי וועט

תרגיל

היט זך  תזהר                                      רייכערן   לעשן

דאס טשעקביכל  פנקס שיקים                אפשאצן  להעריך

אנצוקלינגען       לטלפן                       ווייט       רחוק

דער אוניווערסיטעט  אוניברסיטה         הערט זיך צו   תקשיב

עפעס     משהו                                   ס'קען ניט זיין     לא יתכן

גייט ניט אוועק    אל תלך                    פאליציי       משטרה



פתגמים ביידיש

א געזונטן גיט מען, און א קראנקן פרעגט מען

תרגום----לבריא נותנים, את החולה שואלים

אויפן גנב ברענט דאס היטל

תרגום------על ראש הגנב בוער הכובע

דאס עפל פאלט ניט ווייט פון ביימעלע

תרגום התפוח לא נופל רחוק מהעץ

אכציק ער און זיבעציק זי

ס'איז היינט אקראט געווערן פופציק יאר
אז זיי לעבן זיך אין איינעם אלטע פאר
זיי האבן זיך געעלטערט, קוקט אייך צו
אכציק ער אין זיבעציק זי

כאטש דער זיידע מיט דער באבע זיינען קורץ
און קליין
נאר דער זיידע מיט דער באבן זיינען מלא חן
ער מיטן שפיציכדיקן בערדעלע. מיט א
גוידערל זי
אכציק ער און זיבעציק זי

זיי זיינען היינט געגאנגען ביידע אין שול
און האבן דארט געדאוונט טאקע פול
אז גאט האט זי געהאלפן, ברוך הוא
אכציק ער און זיבעציק זי

פון דער שול זיינען זיי אהימגעגאנען גלייך
אויפן טיש איז שוין געשטאנגען לעקעך א סך
די אייניקלעך האבן געווארט שון פון
פרי
אכציק ער און זיבעציק זי


דער עולם האט זיך באלד געזעצט צום טיש
און אז מען האט אויפגעטראגן די פייערדיקע
פיש
האט דרשה געהאלטן רב הערשעלע-צבי
אכציק ער און זיבעציק זי

ווי דער זיידע איז געווזען תמיד א פרומער
ייד
יידן טאן גוטס איז ער קיינמאל ניט מיד
דערפאר העלפט אם גאט, אי שפעט אי פרי
אכציק ער און זיבעציק זי

ווי די באבע איז געוועזן תמיד א וויבל
מלא חן
דער צירינג שטייט איר נאך איצטער, זאגט
אליין
די באבע האט געגעכן א שמייכל דערצו
אכציק ער או זיבעציק זי

אזוי האט מען געהוליעט ביז האלבער נאכט
באבעלע זאגט דאר זיידע א גוטשינקע
נאכט
שלאף געזונט או דעק זיך צו
אכציק ער און זיבעציק זי

דער זידע איז געוועזן שוין זייער אלט
איז ער אנטשלאפן געווערן באלד
די באבע האט ניט געקאנט מאכן די אויגן צו
אכציק ער און זיבצעק זי

זי האט זיך דערמאנט אזוי ליגנדיק אין בעט
ווי מען האט איר איר נאטען פאר א חתן
גערעדט
א מופלג איז ער געווען און שיין דערצו
אכציק ער זיבעציק זי

די באבע האט אנגעהויבן דרימלען מיט א
מאל
איר חלום וועל איך אייך דערציילן אן
אנדרשע מאל 
טע לאמיר זי שוין ביידע לאזן צו רו
אכציק ער זיבעציק זי

                                  פארגאנגענע צייט (זמן עבר)



איך בין   

דו ביסט

ער איז

זי איז

מיר זענען

איר זענט

זיי זענען


תרגיל

חברו משפטים ביידיש מהמילים הנמצאים מטה:

פורל     עגלה                                    דער טעאטער   -- תאטרון

שוועלבל    סנונית (ציפור)                  הונגערט            רעב

קארן      חיטה                                   דארשטיק         צמא

פארשטעלונגען    הצגות (תאטרון)       פארשוונדן        נעלם

קנעכט   עבד                                      שלעפריק         ישנוני

א רעזשיסאר        במאי                       בענטשן           לברך


ברכות (קללות ביידיש)

* איך האב  דיך אזוי ליב, אז איך וואלט דיר מיין טויט ניט געזשאלעוועט

אני אוהב אותך כל כך שלא הייתי אפילו מסרב לתת לך במתנה את המוות שלי


* איך זאל דיר זען אויף איין פיס און דו מיך - מיט איין אויג

שאני אראה אותך על רגל אחת ואתה אותי בעין אחת

* אלע ציין זאל דיר ארויספאלן, נאר איינער זאל דיר בלייבן - אויף צאנוויטיק

שכל שיניך ינשרו ורק אחת תישאר לכאב

נא לתרגם ביידיש את פירוש המשפט (בהשאלה)

א נעכטיקער טאג


תרגום: יום אתמול

(בהשאלה) נאמר על מישהו נעלם ולא מוצאים אותו כמו אתמול 


                             אבי געזונט

א ביסל זון א ביסל רעגן
א רויק ארט דעם קאפ צו לייגן
אבי געזונט קען מען גליקלעך זיין

א שוך א זאק א קלייד אן לאטעס
אין קעשענע א דריי פיר זלאטס
אבי געזונט קען מען גליקלעך זיין

די לופט איז פריי פאר יעדן גלייך
די זון זי שיינט פאר יעדן איינעם
ארעם אדער רייך

א ביסל פרייד א ביסל לאכן
א מאל מיט פריינט א שנעפסל מאכן
אבי געזונט קען מען גליקלעך זיין

איינער זוכט עשירות איינער זוכט גבירות
אייננעמען די גאנצע וועלט
איינער מיינט דאס גאנצע גליק
הענגט נאר אפ אין געלט

זאלן אלע זוכן זאלן אלע קריכן
נאר איך טראכט ביי מיר
איך דארף דאס אויף כפרות
וויל דאס גליק שטייט ביי מיין טיר

א ביסל זון א ביסל רעגן





https://www.youtube.com/watch?v=lP_Xcim5gF8

מספרים

צען    עשר                                     זעכציק   שישים

צוואנציק    עשרים                           זיבעצן  שבעים

דרייסיק       שלושים                         אכציק   שמונים

פערציק      ארבעים                           ניינציק  תשעים

פופציק       חמישים                          הונדערט  מאה



חברו משפטים ביידיש מהמלים הנמצאות מטה:

רייכערן   לעשן                             ווען    מתי

אומגליק  אסון                               קאלט  קר

עס מאכט ניט אויס  אין דבר             דער מארק  השוק

אויף לינקס   שמאלה                       ס'איס גוט זה טוב

אפשר  אולי                                    אייער  שלכם

ביטויים ביידיש

1. וייז א חזיר א פינגער וויל ער די גאנצע האנט

תראה לחזיר אצבע הוא רוצה את כל היד

2. אויב די באבע וואלט געהאט א בארד, וואלט זי געווען א זיידע

אם לסבתא היה זקן יכלה להיות סבא.

3. ביי פערד קוקט מען אויף די ציין, ביי מענטשין אויף שכל

בסוסים בודקים את השיניים בבני אדם בודקים את השכל

נא לתרגם ביידיש את המשפט ב(בהשאלה)

א קושן אויפגעטרענט אויפן ווינד, לויפט מען נישט נאך די פעדערן

תרגום: כר שנפרם ברוח לא רודפים אחר הנוצות

בהשאלה: בזכות ההצמדה לעיקר, שהרי אם תרדוף אחרי הנוצות, ספק אם יישאר לך כר.
יש לתפור אותו קודם, לפני שאתה פותח במרדף אחרי הנוצות

א יידישע מאמע

איך וויל ביי אייך א קשיא פרעגן
זאגט מיר ווער עס קען
מיט וועלכע טייערע פארמעגונגס 
בענטש גאט אלעמען?
מען קויפט עס ניט פאר קיין געלט
דאס גיט מען נער אומזיסט
און דאך אז מען פארלירט דאס
וויפל טרערן מען פארגיסט
א צוויטע גיט מען קיינעס ניט
עס העלפט ניט קיין געוויין
אוי, ווער עס האט פארלוירן
דער ווייס שוין וואס איך מייו

פזמון - כער

א יידישע מאמע
עס איז ניט בעסער אין דער וועלט
א יידישע מאמע
אוי ווי ביטערווערן זי פעלט
ווי שיין און ליכטיק איז און הויז
ווען די מאמע אז דא
ווי טרויעריק פינצטער וואטווערן גאט
נעמט איר אויף עולם הבא
אין וואסער אין פייער
וואלט זי געלאפן פאר איר קינד
ניט האלטן איר טייער
דאס איז געוויס די גרעסטע זינד
אוי ווי גליקלעך און רייך איז דער מענטש וואס האט
 אזא שיינע מתנה געשענקט פון גאט
נאר אלטיטשקע יידישע מאמע, מאמע מיין

ווער איז אייך ביי דער וויגלע געזעסן
טאג און נאכט?
און ווער האט ביי אייער קראנקן בעט
קיין אויג ניט צוגעמאכט
ווער האט פאר אייך געקאכט, געבאקט
געארבעט און געשקלאפט
און ווער וואלט פאר איז קינד 
אוועקגעלייגט איר לעצטע קראפט?
ביי וועמען זייט איר אלע טייער
אלע פיין און גוט?
ווער וואלט פאר אייך געגעבן
איר לעצטע טראפן בלוט?

כער פזמון

א יידישע מאמע




https://www.youtube.com/watch?v=xcx-K-ThBH4

מספרים

איינס    אחת                                     עלף    אחת עשרה

צוויי     שתיים                                  צוועלף  -- שתים עשר

דריי      שלוש                                   דרייצען -- שלוש עשרה

פיר       ארבע                                    פערצן   - ארבע עשר

פינף      חמש                                     פופצן   - חמש עשרה

זעקס     שש                                       זעכצן     שש עשרה

זיבן       שבע                                      זיבצען    שבע עשרה

אכט       שמונה                                    אכצן      שמונה עשרה

ניין        תשע                                      ניינצן      תשע עשרה

צען        עשר                                      צוואנציק   עשרים

תרגיל

חברו משפטים ביידיש מהמילים הנמצאות מטה

טייסטערל    ארנק                                 וואליזע   מזוודה

צימער    חדר                                       געזען  לראות

אונטן    למטה                                      זיכט   לחפש

זאגט מיר   תגיד לי                                טוריסט  תייר

אונדז  אותנו                                         היט זיך   תזהר

ביטויים ביידיש

יעדער מענטש הוט זיך זיין פעקל

כל אדם יש את החבילה שלו

ווערטר זאל מען וועגן ניט ציילן

מילים צריך לשקול ולא לספור

זיין ווערט זאל זיין א שטעקן, איך מורא געהאט אויבערצוגיין

אם המילים שלו היו מקל, הייתי מפחד להישען



דאנא דאנא

אויפן פורל ליגט דאס קעלבל
ליגט געבונדן מיט א שטריק
הויך אין הימל פליט דאס שוועלבל
פרייט זיך, דרייט זיך הין און  צוריק 

כער (פזמון)

לאכט דער ווינט און קארן
לאכט און לאכט און לאכט
לאכט ער אפ א טאג א גאנצן 
מיט א האלבע נאכט
דאנא דאנא דאנא
דאנא דאנא דאנא
דאנא דאנא דאנא
דאנא דאנא דאנא

שרייט דאס קעבל, זאגט דער פוייער
ווער זשע הייסט דיר זיין א קאלב?
וואלסט געקענט דאך זיין א פויגל
וואלסט געקענט דאך זיין א שוואלב

כער (פזמון)

בלינדע קעלבער טוט מען בינדן
און מען שלעפט זיי און מען שעכט
ווער ס'האט פליגט, פליט ארויפצו
איז ביי קיינעם ניט קיין קנעכט

כער (פזמון)

https://www.youtube.com/watch?v=vSi8-bGRunw

                                 ימות השבע

זונטיק                יום ראשון

מאנטיק              יום שני

דינסטיק              יום שלישי

מיטוואך              יום רביעי

דאנערשטיק         יום חמישי

פרייטיק               יום שישי

שבת(ס)                יום שבת




תרגיל

חברו משפטים מהמילים הנמצאות מטה

מיר     אנחנו                                      אויף דיר  ----עליך

פאר וואס?     למה?                            וואס וולט איר   מה אתה רוצה

וואס הערט זיך    מה נשמע                   רעכטס   ימינה

אן אפטיק      בית מרקחת                      יענער גאס    ברחוב השני

געפאלן     נפל                                      מאן           בעל


קללות איחולים באידיש

* א שטרוי דיר אויג און א שפאן דיר אין אויער און זאלסט ניט וויסן פריער ארויסצוציען

תרגום - שיכנס לך קש לעין ושבב לאוזן ושלא תדע מה להוציע קודם


* אויסקרענקען זאלסטו אלץ וואס דו פארמאגסט און פארזאצן דער וויבס ספאדניצע 

תרגום - שתוציא על רופאים כל מה שיש לך ותמשכן את החצאית של אשתך

נא לתרגם ביידיש את פירוש המשפט (בהשאלה)

אויך מיר א מענטש צום טיש

תרגום - עוד אישיות לשולחן

בהשאלה: "תראו מי מדבר" עוד אחד שיש לו דיעה

     
               ביי מיר ביסטו שיין

כ'וויל דיר זאגן, דיר גלייך צו הערן
אז דו זאלסט מיר ליבע דערקלערן
ווען דו רעדסט מיט די אויגן
וואלט איך מיט דיר געפלויגן ווו דו ווילסט
ס'ארט מיך ניט

און ווען דו האסט א ביסעלע שכל
און ווען וויזסט דיין נארישן שמייכל
ווען דו ביסט ווילד איניאנער
ביסט אפילו א גאליציאנער
זאג איך: דאס ארט מיך ניט

ביי מיר ביסטו שיין
ביי מיר האסטו חן
ביי מיר ביסטו דער שענסטער אויף דער וועלט
ביי מיר ביסטו גוט
ביי מיר האסטו "איט"
ביי מיר ביסטו טייערער פון געלט

ווען דו זאלסט זיין שווארץ ווי א טאטער
ווען דו האסט אויגן ווי ביי א קאטער
און ווען דו הינקסט צוביסלעך
האסט קרומע פיסלעך
זאג איך: דאס ארט מיך ניט

און ווען דו האסט א נארישן שמייכל
און ווען דו האסט וויזט אויס שכל
ווען דו ביסט ווילד ווי אן איניאדנער
אפילו א גאליציאנר
זאג איך: דאס ארט מיך ניט

ביי מיר ביסטו שיין
ביי מיר האסטו חן
ביי מיר ביסטו איינער אויף דער וועלט
ביי מיר ביסטו גוט
ביי מיר האסו "איט"
ביי מיר ביסטו טייערער געלט

פיל שיינע יינגעלך האבן שוין געוואלט נעמען מיך
און פון זיין אלע אויסגעקליבן האב איך נאר דיך

ביי מיר ביסטו שיין
ביי מיר האסטו חן
ביי מיר ביסטו איינער אויף דער וועלט


https://www.youtube.com/watch?v=MSajw0CiVwI

תרגיל


חברו משפטים ביידיש מהמילים הנמצאות מטה:

אים -- אותו                                   סיקען זיין - יתכן, יכול להיות

פאר וואס ניט -- למה לא                   נישט פאר וואס --אין בעד מה

ביסל --קצת                                    א טאקסי סטאנצע --תחנת מוניות

אויפן ראג --קרן הרחוב                   קראנק --חולה

מיר צוגעגנבעט -- גנבו לי                שליסל -- מפתח


נא לתרגם ביידיש את פירוש המשפט (בהשאלה)

א קלאפ פארגייט א ווארט באשטייט

כאב מכה חולף, מילה נשארת

(בהשאלה) אמירה נגד עלבון, שהרי כאב מכה חולף אך עלבון, לעולם צורב


פיתגמים ביידיש

1. א הונט שיקט מען ניט אין יאטקע אריין

כלב לא שולחים לקצב

2. שטעק ניט דעם קאפ צום וואלף אין מויל אריין.

לא דוחפים את הראש לפה של הזאב

3. מיט א לעפל קען מען דעם ים ניט אויסשעפן

עם כף לא ניתן לרוקן את הים


                               אויפן פריפעטשיק

אויפן פריפעטשיק ברענט א פייערל
און אין שטיב איז הייס
און דער רבי לערנט קליינע קינדערלעך
דעם אלף-בית
רעפרען: 
זאגט זשע קינדרלעך, געדענקט זשע טייערע
וואס איר לערנט דא:
זאגט זשע נאך א מאל און טאקע נוך א מאל
קמץ אלף-א
לערנט קינדער מיט גרויס חשק
אזוי זאג איך אייך אן
ווער ס וועט גיכער פון אייך קענען עברי
דער באקומנט א פאן
רעפרען:
זאגט זשע, קינדערלעך
לערנט, קינדער, האט ניט מורא,
יעדער אנהייב איז שווער
גליקלעך איז דער , וואס האט געלערנט תורה
צי דארף דער מענטש נאך מער?
רעפרען
זאגט זשע, קינדערלעך...
איר וועט קינדער, עלטער ווערן
וועט איר אליין פארשטיין
וויפל אין די אותיות ליגן טרערן
און ווי פיל געווין
רעפרען
זאגט זשע, קינדערלעך
אז איר וועט, קינדער, דעם גלות שלעפן
אויסגעמוטשעט זיין
זאלט איר פון די אותיות כח שעפן
קוקט אין זיי אריין
רעפרען:
זאגט זשע, קינדערלעך
אויפן פריפעטשיק ברענט א פייערל
און אין שטיב איז הייס
און דער רבי לערנט קליינע קינדערלעך

תרגיל

חברו משפטים ביידיש מהמלים הנמצאות מטה

ריכטיק ---נכון

קיינער ניט --אף אחד

גאס --רחוב

קאפא --בית קפה

ווינעט - גר

פארדריסט - מצטער


יש לתרגם ביידיש את פירוש המשפט (בהשאלה)

מארגן נאך דעם קוגל

תרגום - מחר אחרי הקוגל

בהשאלה - מחר, מתישהו בעזרת השם, בוא נשכח מזה ונשאר ידידים

קללות "איחולים" ביידיש

א זיסן טויוט זאלסטו האבן א טראק מיט צוקער זאל דיך איבערפארן

תרגום: שיהיה לך מוות מתוק שתדרוס אותך משאית טעונת סוכר

א מזל ברכה זאל דיר דער אייבערשטער צושיקן אין דיין פעקעלע צארעס

שאלוהים ישלח ברכת הצלחה לצרור צרותיך.

א משוגענעס זאל מען אויסמעקן און דיך אריינשרייבן 

תרגום - שישחררו משוגע ויכניסו אותך במקומו


                                     טרינקען א ביסלע וויין

לאמיר אלע אין איינעם אין איינעם
עם ישראל געזינט זאל זיין
עם ישראל געזינט זאל זיין

לאמיר אלע אין איינעם
לאמיר אלע אין איינעם
טרינקען א ביסלע וויין

לאמיר אלע אין איינעם 
לאמיר אלע אין איינעם
טרינקען א גלזעלע וויין.

תרגיל

חברו משפטים כולל אחת מהמלים מופיעות

אוודאי ---ברור

עמעצער   --מישהו

ווער זייט איר? --- מי אתה

גלייך ---ישר

איך וועל אייר צופירן---אני אקח אותך


קללות "איחולים" ביידיש

א גרויס געשעפט זאלסטו האבן מיט סחוירה, וואס דו האסט זאל מען ביי דיר ניט פרעגן, און וואס מען פרעגט זאלסטו ניט האבן.

תרגום - שתהיה לך חנות מלאה סחורה, אבל שהקונים יבקשו מה שאין לך ושלא יבקשו מה שיש לך.

א ביין זאל אין האלדז בלייבן שטעקן, טאטע איינציקער

תרגום - שעצם תישאר תקועה בגרונך, ריבונו של עולם.

א געשוויר דיר אין דער שפיץ נאז - 

תרגום - שתצמח לך פלומה בקצה האף שלך


                  

                   
                                דער רבי אלימלך

אז דער רבי אלימלך 
איז געווארן זייער פריעלך 
איז געווארן זייער פריילעך אלימלך
 האט ער אויסגעטאן די תפילין
און האט אנגעטאן די ברילין
און האט געשיקט נאך די פידלערס די צוויי

און אז די פידלדיקע פידלער 
האבן פידלדיק געפידלט
האבן פידלדיק געפידלט האבן זיי.

און אז דער רבי אלימלך
איז געווארן נאך מער פריילעך
אז געווראן נאך מער פריילעך אלימלך
האט ער זיך אפגעמאכט הבדלה
מיט שמש רבי נפתלי
און געשיקט נאך די פייקלער די צוויי

און אז די פייקלדיקע פיקלער
האבן פייקלדיק געפייקלט
האבן פייקלדיק געפייקלט האבן זיי

און אז דער רבי אלימלך 
איז געווארן שיקער פרילעך
איז געווארן שיקער פריילעך אלימלך
האט ער אפגעדאוונט נאילה 
מיט א הארציקדיקער תפילה
און געשיקט נאך די צימבלער די צוויי

אין אז די צימלדיקע צימבלער
האבן צימבלדיק געצימבלט
האבן צימלדיק געצימבלט האבן זי

און אז די פידלדיקע פייקלער
האבן פייקלדיק געצימבלט
האבן צימבלדיק געפיגלט האבן זיי




https://www.youtube.com/watch?v=ZUaoKvgmwZQ

תרגיל

חברו משפטים ביידיש, ובכל משפט יופיעו אחת המילים

מסתמא ---כנראה

זייד מיר מוחל ---תסלח לי

קומט אריין צו אינדז---היכנס אלינו

דערקלערט מיר נאך א מול ---תסביר לי שוב

דאר קינא---קולנוע

                  טומבאלאלייקע

שטייט הבחור שטייט און ער טראכט
טראכט און טראכט א גאנצע נאכט
וועמן צו נעמען און ניט פארשעמען
וועמען צו נעמען און ניט פארשעמען

טום באלא, טום באלא, טום באלאלייקע
טום באלא, טום באלא, טום באלאלייקע
טום באלאלייקע, שפיל באלאלייקע
טום באלאלייקע פריילעך זאלזיין

מיידל, מיידל, איך וייל ביי דיר פריעגן
וועס קען וואקסן, וואקסן אן רעגן
וואס קען ברענען און ניט אויפהערן
וואס קען בענקן, ווינען אן טרערן

פזמון

נארישער בחור וואס דארפסט דו פרעגן
א שטיין קען וואקסן, וואקסן אן רעגן
א ליבה קען ברענען און ניט אויפהערן
א הארץ קאן בענקען, ויינען אן טרערן.

https://www.youtube.com/watch?v=V6CDN4kvP3Q

                                  שיין ווי די לבנה

שיין ווי די לבנה
ליכטיק ווי די שטערן
פון הימל א מתנה
ביסטו מיר צוגעשיקט

מיין גליק האב איך געוונאן
ווען איך האב דיך געפונען
שיין ווי טויזנט זונען
האסט מיין הארץ באגליקט

דיינע ציינדעלעך
ווייס א פערעלעך
מיט דיינע שיינע אויגן
דיינע הענטעלעך
דיינע הערעלעך
האסט מיר צוגעצויגן.

https://www.youtube.com/watch?v=TZvEFjpfuk8

                  צוזאמען אין רעננה- לאוהבי יידיש

פתחנו חוג צוזאמען ביידיש משוחחים ומדברים ושרים ולומדים לקרוא בכיף בעלות 10 ש"ח לחודש. המנחה זלמן וידלץ.



לאמיר לייענען יידיש

1. נעמט קינדער די ביכער ארויס לאמיר זיך לערנען גוט.

2. זאל זיין א ביסעלע שטיל, קינדער זיצט שטיל, לאמיר שרייבן.

3. איך קען שוין א ביסל שרייבן,א ביסל לייענען, א ביסל ריידן.

4. איך קען שוין זינגען יידישע לידער, לאמיר לייענען אט דאס לידעלע.

5. לאמיר זינגען א יידישע ליד, לאמיר אלע זינגען דאס ליד.

6. איך האב ליב א פריילעך ליד, לאמיר זינגען א פריילעך ליד.

7. נעמט די ביכער און גייט אהיים, און קומט מארגן ווידער.

8. לאמיר זיין פריינד, לאמיר זיין גוט פריינד, לאמיר אלע, זיין גוטע פריינד.

9. ווער קען ציילן פון איינס ביז צען? איך קען ציילן פון איינס ביז צען אויף יידיש.

10. וויפל א זייגער שטייסטו אויף אין דער פרי? 

11. וויפל איז איצט דער זייגער? וויפל א זייגער גייסו שלאפן?

12. מיין מאמע טוט אלע זאכן אין הויז, זי ריינקט די צימערן.

13. די צימערן זיינען ביי אונדז דערפאר שיין און ריין, מיין מאמע גרייט צו עסן.

14. ווען די מאמע האט פרייע צייט, לייענט זי א צייטונג.

15. מיין באבע ווינט אט דא, טאקא נישט וויט, פארוואס האב איך נישט געזען מיין באבען אזא לאנגע צייט.

16. די מאמע האט געזאגט - זאלסט נישט לויפן אין דרויסן, עס איז היינט א ווינט און עס איז קאלט.

17. רעגן קום אראפ, קומט דער רעגן גוט און לייכט אזוי קיל און אזוי פייכט.

18. רעגן ווער האט דיר פארנעצט אזוי?

19. מען זיך פארקילן - האט די מאמע איס געזאגט.

20. האט בערעלע ארויסגעקוקט דורכן פענצטער אין דרויסן, ער האט געקוקט אויך דעם בוים.

21 . אין פארוואס, מאמע, פארקילן זיך נישט די ביימער.